Υγειονομικός Έλεγχος Επιχειρήσεων Εστίασης

 

Οι επιχειρήσεις κατηγοριοποιούνται ως προς την εκτίμηση επιπέδου κινδύνου σε Επίπεδο Ι, Επίπεδο II και Επίπεδο III, όπως αναλύεται στον παρακάτω πίνακα:

ΕΠΙΠΕΔΟ Ι	ΕΠΙΠΕΔΟ IΙ	ΕΠΙΠΕΔΟ IIΙ
(Χαμηλού κινδύνου)	(Μεσαίου κινδύνου)	(Υψηλού κινδύνου)
– Παντοπωλείο – Αυγοπωλείο – Πρατήριο γάλακτος και ειδών ζαχαροπλαστικής – Πρατήριο Άρτου – Πρατήριο κατεψυγμένων προϊόντων – Κατάστημα βιολογικών τροφίμων – Καφεκοπτείο – Πρατήριο ελαίων και λιπών – Κάβα εμφιαλωμένων ποτών – Οπωροπωλείο – Περίπτερα-ψιλικά – Αναψυκτήριο – Εγκατάσταση περάτωσης έψησης – Κέντρο διασκέδασης με συγκρότηση μπαρ – Καφετέρια – Καφενείο – Μπαρ – Λοιπά κυλικεία – Πρατήριο έτοιμου φαγητού – Κατάστημα ξηρών καρπών και ζαχαρωδών προϊόντων – Αποθήκες τροφίμων – Μηχανές αυτόματης πώλησης τροφίμων και ποτών. – Λαϊκές Αγορές – Πλανόδιοι και στάσιμοι μικροπωλητές	– Κρεοπωλείο – Πτηνοπωλείο – Ιχθυοπωλείο – Ζαχαροπλαστείο – Γαλακτοπωλείο – Παγωτοπωλείο – Αρτοποιείο – Παρασκευή και πώληση σφολιατοειδών – Υπεραγορά τροφίμων -Καταστήματα χονδρικού εμπορίου (cash και carry) – Ψυκτικές αποθήκες – Κατάστημα διάθεσης προϊόντων αλλαντοποιίας και τυροκομία – Εστιατόριο – Πιτσαρία – Ταβέρνα – Ψητοπωλείο – Οβελιστήριο – Καφενείο (Παραδοσιακό), με παρασκευαστήριο. – Κυλικείο σχολείων – Κινητή καντίνα	– Παρασκευαστήριο τροφίμων και ποτών – catering ( με απευθείας διάθεση στον καταναλωτή) – Παρασκευαστήριο προϊόντων ζύμης και σφολιατοειδών – Παρασκευαστήριο παραδοσιακών προϊόντων – Μεταποιητικές δραστηριότητες – Κέντρο διασκέδασης με συγκρότηση εστιατορίου Ειδική Ομάδα – Νοσηλευτικά Ιδρύματα – Οίκοι Ευγηρίας – Βρεφονηπιακοί σταθμοί – Παιδικοί σταθμοί – Κατασκηνώσεις

ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ ΡΟΗΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ

Τα διαγράμματα ροής πρέπει να είναι αντίστοιχα με τις κατηγορίες και δραστηριότητες που συνυπάρχουν:

• Οι επιχειρήσεις του Επιπέδου Ι (χαμηλού κινδύνου) τηρούν τα διαγράμματα ροής των διεργασιών της Επιχείρησης υπογεγραμμένα από τον Υγειονομικά υπεύθυνο ή Υγιεινολόγο Τ.Ε. ή επιστήμονα σχετικής ειδικότητας.

• Οι επιχειρήσεις του Επιπέδου ΙΙ (μεσαίου κινδύνου) και III (υψηλού κινδύνου) όπου υπάρχει παραγωγική διαδικασία τα διαγράμματα ροής συνοδεύονται από περιγραφική έκθεση υπογεγραμμένα από Υγιεινολόγο Τ.Ε. ή επιστήμονα σχετικής ειδικότητας.

Η περιγραφή της παραγωγικής διαδικασίας της επιχείρησης περιλαμβάνει:

α. Περιγραφή της υποδομής (χώροι, εξοπλισμός κ.λπ.).

β. Αναφορά των προϊόντων κατά κατηγορίες προϊόντων που διαχειρίζεται η επιχείρηση.

γ. Περιγραφή του τρόπου παρασκευής, συσκευασίας και προσφοράς.

δ. Περιγραφή των σημείων ελέγχου και στη περίπτωση υψηλής επικινδυνότητας τροφίμου τα κρίσιμα σημεία ελέγχου και τα κρίσιμα όρια (π.χ. θερμοκρασίες ψυγείων, θερμοθαλάμων κ.λπ.).

Στις κατόψεις/τομές των σχεδιαγραμμάτων του μηχανικού αποτυπώνεται η διάταξη όλων των χώρων, η συγκρότηση, ο εξοπλισμός και οι χώροι των καθήμενων πελατών.

Επιπλέον στις επιχειρήσεις μαζικής εστίασης ο υπεύθυνος των διαγραμμάτων ροής παραγωγικής διαδικασίας προσδιορίζει και τη συνολική δυναμικότητα:

α) στην βάση των παραγόμενων μερίδων (αριθμός εξυπηρετούμενων ατόμων επί τρεις μερίδες),

β) στην βάση των καθήμενων πελατών (συνολικός αριθμός εντός εκτός καταστήματος).

Όλες οι κατηγορίες των επιχειρήσεων τροφίμων και ποτών (εφόσον επιτρέπεται από τις χρήσεις γης) μπορούν να λειτουργούν ως μικτές όπως και να συνυπάρχουν με άλλες επιχειρήσεις με την προϋπόθεση ότι θα διασφαλίζεται η Δημόσια Υγεία και η αποφυγή διασταυρούμενης επιμόλυνσης. Στη γνωστοποίηση έναρξης λειτουργίας της επιχείρησης, δηλώνεται το είδος του καταστήματος, ήτοι η κατηγορία στην οποία εντάσσεται, υποκατηγορία, αν υπάρχει, και εντός παρενθέσεως η δραστηριότητα της επιχείρησης.

Σε περιπτώσεις αφαίρεσης δραστηριότητας δεν απαιτείται καμία άλλη ενέργεια αλλά νέο διάγραμμα ροής και τήρησή του στο αρχείο της επιχείρησης προς ενημέρωση των αρχών ελέγχου.

Οι επιχειρήσεις τροφίμων και ποτών μπορούν να αλλάζουν τη ροή των εργασιών, με την προϋπόθεση ότι καταθέτουν επικαιροποιημένα διαγράμματα ροής, τα οποία τηρούνται μαζί με τα αρχικά, στο αντίστοιχο αρχείο της επιχείρησης και είναι διαθέσιμα στις ελεγκτικές αρχές.
Στην περίπτωση προσθήκης εντός επιχείρησης μαζικής εστίασης δραστηριότητας της ίδιας υποκατηγορίας πρέπει να γίνεται προσαρμογή του διαγράμματος ροής στο αντίστοιχο αρχείο της επιχείρησης και να είναι διαθέσιμο στις ελεγκτικές αρχές.

Η προσθήκη χώρων, χωρίς μεταβολή της γνωστοποίησης θεωρείται επέκταση της επιχείρησης είτε αυτοί είναι υπαίθριοι, είτε στεγασμένοι.

Ως αλλαγή δραστηριότητας εννοείται όταν μία επιχείρηση προσφέρει υπηρεσίες/προϊόντα που προβλέπονται σε διαφορετική δραστηριότητα από αυτή που έγινε η δήλωση γνωστοποίησης, π.χ. όταν μία επιχείρηση λιανικής διάθεσης τροφίμων και ποτών έχει μετατραπεί σε επιχείρηση μαζικής εστίασης πλήρους γεύματος.

Ως τροποποίηση των υγειονομικών όρων λειτουργίας εννοείται όταν κατά τον υγειονομικό έλεγχο (διαγράμματα ροής/παραγωγική διαδικασία) της επιχείρησης διαπιστώνονται τροποποιήσεις της επιχείρησης επί του δυσμενέστερου για τη Δημόσια Υγεία.

Στις περιπτώσεις επέκτασης, αλλαγής δραστηριότητας, τροποποίησης των υγειονομικών όρων λειτουργίας η επιχείρηση πρέπει να επανέρθει στην αρχική της μορφή σύμφωνα με την προθεσμία συμμόρφωσης.

Στις περιπτώσεις μεταφοράς της επιχείρησης σε άλλο χώρο, απαιτείται εκ νέου η διαδικασία της δήλωσης γνωστοποίησης ως νέα επιχείρηση, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην κοινή υπουργική απόφαση (16228/ΦΕΚ 1723 τ.Β΄/2017), όπως κάθε φορά ισχύει.

Στις επιχειρήσεις μαζικής εστίασης που ήδη λειτουργούν, όπου γίνεται προσθήκη εξωτερικού παρακείμενου χώρου για την εξυπηρέτηση καθήμενων πελατών γίνεται –
μεταβολή της γνωστοποίησης. Παρακείμενος υπαίθριος χώρος νοείται ο χώρος εξυπηρέτησης καθήμενων πελατών που βρίσκεται είτε σε επαφή με την επιχείρηση, είτε παραπλεύρως, είτε απέναντι αυτής.

Οι υπεύθυνοι των επιχειρήσεων τροφίμων πρέπει να διασφαλίζουν την πληροφορία στον καταναλωτή σχετικά με τα μη προσυσκευασμένα τρόφιμα αναφορικά με τα προϊόντα ή ουσίες που προκαλούν αλλεργίες ή δυσανεξίες. (Κανονισμός Ε.Ε. 1169/2011).

2. ΟΙΚΗΜΑ

Το οίκημα στο οποίο στεγάζεται η επιχείρηση υγειονομικού ενδιαφέροντος θα πληροί τις εκάστοτε ισχύουσες πολεοδομικές διατάξεις περί νομιμότητας της επιχείρησης. Σε περιπτώσεις κτιρίων που βρίσκονται σε χώρους εκτός αρμοδιότητας της πολεοδομικής υπηρεσίας (κτίρια εντός μοναστηριών, σε αρχαιολογικούς χώρους, σε σχολικά κτίρια, σε μετασκευασμένα οχήματα, σε πλωτά ναυπηγήματα, κ.λ.π.), επιτρέπεται η λειτουργία επιχειρήσεων τροφίμων και ποτών, εφόσον διαθέτουν την τυχόν σχετική έγκριση όπου απαιτείται.

Κτίρια εντός παραδοσιακών οικισμών και αρχαιολογικών χώρων τηρούν τους ειδικότερους όρους και προϋποθέσεις των πολεοδομικών διατάξεων, στις οποίες υπάγονται.

Οι επιχειρήσεις υγειονομικού ενδιαφέροντος που βρίσκονται σε ισόγειους χώρους πολυκατοικιών θα είναι διακριτοί και δεν θα επικοινωνούν με εσωτερικούς κοινόχρηστους χώρους των πολυκατοικιών και θα έχουν ιδιαίτερη εξωτερική είσοδο με εξαίρεση την τυχόν απαιτούμενη έξοδο κινδύνου σύμφωνα με τις ισχύουσες πυροσβεστικές διατάξεις.

Κατ’ εξαίρεση επιτρέπεται η ίδρυση και λειτουργία αυτών σε μέγαρα που χρησιμοποιούνται για επαγγελματικές στέγες.

Καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος που λειτουργούν σε ισόγεια πολυκατοικιών έχουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν υπόγειους χώρους ως τμήματα των καταστημάτων τους, εφόσον η κατασκευή αυτών έχει γίνει με οικοδομική άδεια ή έχει γίνει νομιμοποίηση με το ν. 4014/2011 ή άλλο συναφή νόμο και είναι σε άμεση εσωτερική επικοινωνία μέσω σκάλας με το κατάστημα, για την προστασία της Δημόσιας Υγείας, την διασφάλιση της υγιεινής, την ασφάλεια των τροφίμων και την αποφυγή του κινδύνου της διασταυρούμενης επιμόλυνσης.

Αν η επιχείρηση διατηρεί βοηθητική αποθήκη τροφίμων και ποτών σε χώρο εκτός του καταστήματος θα αποτυπώνεται στα σχεδιαγράμματα και θα δηλώνεται κατά την γνωστοποίηση ή και μεταγενέστερα. Ο χώρος αποθήκευσης θα τηρεί τους γενικούς όρους της παρούσας Υγειονομικής Διάταξης. Στην περίπτωση ύπαρξης ευαλλοίωτων τροφίμων πρέπει να αποθηκεύονται σε θερμοκρασία που δεν συνεπάγεται κίνδυνο για την υγεία του καταναλωτή και να διατηρείται η ψυκτική αλυσίδα κατά την μεταφορά και παραλαβή τους από την επιχείρηση.

Αντικείμενα άσχετα με τα τρόφιμα όπως παλιές συσκευές, σκεύη, είδη καθαρισμού, ιματισμός, είδη συσκευασίας κ.λπ. θα τοποθετούνται σε ιδιαίτερο χώρο απομονωμένο από τον χώρο αποθήκευσης.

Δεν είναι απαραίτητη η ύπαρξη χώρου αποθήκης σε μικρές επιχειρήσεις τροφίμων και ποτών. Στις περιπτώσεις αυτές θα πρέπει να υπάρχουν κλειστές προθήκες για την αποθήκευση των πρώτων υλών και ειδών συσκευασίας εντός της επιχείρησης.

3. ΧΩΡΟΙ

Κάθε επιχείρηση υγειονομικού ενδιαφέροντος θα πρέπει να διαθέτει τους χώρους που απαιτεί η δραστηριότητα που ασκεί, όπως αυτοί περιγράφονται στους ειδικούς υγειονομικούς όρους και προϋποθέσεις της παρούσας. Όλοι οι χώροι της επιχείρησης θα αποτυπώνονται σε κατόψεις.

4. ΔΑΠΕΔΑ, ΤΟΙΧΟΙ, ΟΡΟΦΕΣ, ΘΥΡΕΣ, ΠΑΡΑΘΥΡΑ

Οι επιφάνειες των δαπέδων, των τοίχων, των οροφών, των θυρών και των παραθύρων πρέπει να είναι καλής κατασκευής, να διατηρούνται σε καλή κατάσταση, να μπορούν να καθαρίζονται, εύκολα.

i) ΔΑΠΕΔΑ

Τα δάπεδα των επιχειρήσεων πρέπει να είναι από κατάλληλο υλικό για τη χρήση του κάθε χώρου, καλής κατασκευής, ανθεκτικό, λείο, αδιαπότιστο, μη εύθρυπτο, συνεχές, μη ολισθηρό, ανάλογα με τα φορτία και τους ρύπους που προβλέπεται ότι μπορεί να δεχθεί.

Πρέπει να παρέχει δυνατότητα εύκολου, αποτελεσματικού καθαρισμού και απολύμανσης. Για το λόγο αυτό, οι ενώσεις των δαπέδων με τους τοίχους πρέπει να αποτρέπουν τη συσσώρευση ρύπων, με συμπαγή κατασκευή ώστε να μη δημιουργείται κενό όπου μπορεί να φωλιάσουν έντομα υγειονομικής σημασίας (μυρμήγκια, κατσαρίδες κ.λπ.) ή τρωκτικά.

Να υπάρχουν επαρκή επιδαπέδια σιφώνια ή φρεάτια και κατάλληλη κλίση του δαπέδου προς αυτά. Οι σίφωνες ή τα φρεάτια να εξασφαλίζουν την αποτροπή εισόδου εντόμων (π.χ. με χρήση σχαρών ή σητών μικρής διατομής ή με άλλο αποδεκτό τρόπο) και δε θα επιτρέπουν τη διαφυγή οσμών. Να υπάρχει μέριμνα για την πρόληψη τυχόν αντεπιστροφής των λυμάτων.

Όπου από την παραγωγική διαδικασία αναμένεται δημιουργία υγρών ρύπων (π.χ. βραστήρες βαρέως τύπου κ.λπ.) ή όταν στο πρόγραμμα καθαριότητας προβλέπεται καθαρισμός με ροή νερού, η ύπαρξη των παραπάνω στραγγιστικών συστημάτων είναι υποχρεωτική. Η παραμονή στάσιμων νερών είναι επιβαρυντική για τον χώρο και τα τρόφιμα, κατά συνέπεια πρέπει να αποτρέπεται.

ii) ΤΟΙΧΟΙ – ΟΡΟΦΕΣ

Σε όλους τους χώρους των επιχειρήσεων οι τοίχοι να είναι καλής κατασκευής, κατά προτίμηση λείοι και να μην ευνοούν τη συσσώρευση σκόνης. Στους χώρους επεξεργασίας τροφίμων οι τοίχοι πρέπει, εκτός από τα παραπάνω, να είναι από υλικό που επιτρέπει τον υγρό καθαρισμό, πρέπει να είναι δηλαδή αδιάβροχοι και στεγανοί. Επιπλέον πρέπει να είναι αδιαπέραστοι στους ρύπους της προβλεπόμενης παραγωγικής διαδικασίας και ανθεκτικοί στις καταπονήσεις από χτυπήματα και από τη θερμότητα, ιδιαίτερα στα σημεία έψησης, βρασμού κ.λπ. Το υπόλοιπο τμήμα ως την οροφή μπορεί να υδροχρωματίζεται ή να ελαιοχρωματίζεται ανάλογα με τις ανάγκες.

Η επιφάνεια των οροφών, ψευδοροφών ή η εσωτερική επιφάνεια της στέγης θα πρέπει να είναι λεία και συνεχής, χωρίς κενά και να κατασκευάζεται από υλικό και με τρόπο που να μην επιτρέπει τη συσσώρευση σκόνης.

Θα πρέπει να περιορίζεται ο κίνδυνος πτώσης σωματιδίων από το υλικό ή το επίχρισμα της οροφής και των τοίχων. Θα πρέπει να λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα μέτρα ώστε σε συνδυασμό με το σύστημα εξαερισμού και τυχόν απαγωγικό σύστημα να περιορίζεται η συμπύκνωση υδρατμών στους τοίχους και τις οροφές, ιδιαίτερα σε χώρους που η επεξεργασία τροφίμων ή τυχόν δευτερεύουσες εργασίες (π.χ. πλύση σκευών) έχουν ως αποτέλεσμα την παραγωγή υδρατμών.

Όλες οι εγκαταστάσεις να καθαρίζονται εύκολα και να έχουν εύκολη πρόσβαση για τυχόν επισκευές.

Οι οροφές να υδροχρωματίζονται (όταν είναι τσιμεντοκονία). Τυχόν ξύλινες οροφές πρέπει να είναι ελαιοχρωματισμένες ή στιλβωμένες.

Θα πρέπει να λαμβάνονται μέτρα για την αποφυγή ανάπτυξης μούχλας και ύπαρξης υγρασίας στις οροφές και τους τοίχους.

iii) ΠΑΡΑΘΥΡΑ – ΠΟΡΤΕΣ

Σε όλους τους χώρους οι πόρτες και τα παράθυρα να είναι καλής κατασκευής, κατά προτίμηση λείας επιφάνειας ώστε να μπορούν να καθαρίζονται αποτελεσματικά και να μην ευνοούν τη δημιουργία οξειδώσεων.

Στους χώρους επεξεργασίας τροφίμων αν υπάρχουν πόρτες πρέπει να είναι από υλικό ανθεκτικό σε ενδεχόμενες καταπονήσεις από χτυπήματα και να επιτρέπει τον υγρό καθαρισμό. Τα πόμολα πρέπει να είναι απλής κατασκευής, χωρίς χαράξεις ή ανάγλυφα ώστε να μη συγκρατούνται ρύποι και υγρασία και το υλικό να είναι τέτοιο που να επιδέχεται απολύμανσης με τα συνήθη απολυμαντικά σκευάσματα.

Όταν οι πόρτες χρησιμοποιούνται για το διαχωρισμό χώρων ανόμοιου επιπέδου υγιεινής (π.χ. αποχωρητήρια από αίθουσα πελατών, κουζίνα από αίθουσα πελατών, αίθουσα πελατών από υπαίθριο χώρο κ.λπ.), πρέπει να είναι εφοδιασμένες με μηχανισμό επαναφοράς ή άλλο μηχανισμό αυτόματου κλεισίματος.

Τα υαλοστάσια να παρέχουν ασφάλεια τόσο στους πελάτες όσο και στους εργαζόμενους. Ιδιαίτερα στους χώρους επεξεργασίας και στους χώρους αποθήκευσης τροφίμων να εξασφαλίζουν προστασία των τροφίμων από διασκόρπιση γυαλιού σε ενδεχόμενη θραύση, π.χ. με την τοποθέτηση προστατευτικού φιλμ. Οι πόρτες και τα παράθυρα να μπορούν να εξασφαλίζουν αυτή την προϋπόθεση. Για το λόγο αυτό πρέπει να λαμβάνεται μέριμνα ώστε να μη παραμένουν κενά μεταξύ των θυρών ή των παραθύρων και των κουφωμάτων ή του δαπέδου.

Όταν δεν δημιουργείται κίνδυνος αερομεταφερόμενης επιμόλυνσης των τροφίμων, ορισμένα παράθυρα και πόρτες μπορεί να χρησιμοποιούνται για τον φυσικό αερισμό των χώρων. Όμως πρέπει να εξασφαλίζονται:

• Η αποτροπή εισόδου εντόμων υγειονομικής σημασίας και τρωκτικών.

• Η αποτροπή εισόδου σκόνης.

• Η αποτροπή όχλησης των περιοίκων.

Για τους παραπάνω λόγους θα πρέπει να καθορίζεται από την επιχείρηση ποιές πόρτες και παράθυρα θα ανοίγουν προς το ύπαιθρο και, αναλόγως των αναγκών, να χρησιμοποιούνται σε αυτά τεχνητοί φραγμοί όπως πλέγματα, αεροκουρτίνες ή άλλα ισοδύναμα μέσα. Δεν αποτελεί ορθή υγιεινή πρακτική η παραμονή ολόκληρης ή μέρους της πρόσοψης του οικήματος μονίμως ανοιχτή και η υγειονομική υπηρεσία μπορεί να απαιτεί την τοποθέτηση σταθερών (μη ανοιγόμενων) κουφωμάτων αν κρίνεται αναγκαίο για λόγους υγιεινής ή για λόγους Δημόσιας Υγείας. Κατά το σχεδιασμό της επιχείρησης πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι όροι της Υγειονομικής Διάταξης Α5/3010/1985, όπως εκάστοτε ισχύει, όσον αφορά τους περιορισμούς κατά τη χρήση μουσικής.

5. ΥΔΡΕΥΣΗ

Το νερό θα πρέπει να είναι κατάλληλο για ανθρώπινη κατανάλωση και να πληροί τους όρους της κείμενης νομοθεσίας.

Στις περιοχές που υπάρχει δημοτικό δίκτυο ύδρευσης, το νερό της επιχείρησης πρέπει να προέρχεται από αυτό και αυτό να αποδεικνύεται με την τήρηση στο αρχείο της επιχείρησης αντιγράφου του πιο πρόσφατου λογαριασμού.

Αν το νερό προέρχεται από ιδιωτική πηγή/γεώτρηση ή μεταφέρεται και αποθηκεύεται σε δεξαμενές, θα πρέπει να υποβάλλεται σε ενδεχόμενη επεξεργασία, ώστε να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του νερού ανθρώπινης κατανάλωσης πριν χρησιμοποιηθεί και αυτό να αποδεικνύεται με την τήρηση σχετικού αρχείου μετρήσεων. Στην περίπτωση αυτή ο ιδιοκτήτης της επιχείρησης είναι ο «υπεύθυνος ύδρευσης» για την παρακολούθηση της ποιότητας του νερού ανθρώπινης κατανάλωσης της επιχείρησής του.

Σε όσες βρύσες της επιχείρησης απαιτείται, να υπάρχει ταυτόχρονη παροχή ζεστού και κρύου νερού με μεικτή. Αυτό είναι υποχρεωτικό τουλάχιστον για τις βρύσες του χώρου πλύσης σκευών, των αποχωρητηρίων και των νιπτήρων πλύσης χεριών του προσωπικού.

Αν χρησιμοποιείται ατμός σε επαφή με τρόφιμα ή για καθαριότητα, αυτός θα παράγεται από νερό κατάλληλο για ανθρώπινη κατανάλωση.

6. ΠΑΓΟΣ

Μια επιχείρηση που χρησιμοποιεί πάγο για ανάμιξη με τρόφιμα και ποτά (ροφήματα, ποτά, ορισμένα γλυκά ή φρουτοσαλάτες κ.λπ.) ή για ψύξη τροφίμων ή για διατήρηση τροφίμων (π.χ. βιτρίνες), πρέπει να εξασφαλίζει ότι το νερό από το οποίο παρασκευάζεται ο πάγος είναι κατάλληλο για ανθρώπινη κατανάλωση. Ο πάγος που χρησιμοποιείται για τους παραπάνω σκοπούς, θα χρησιμοποιείται και θα αποθηκεύεται όπως τα τρόφιμα που είναι έτοιμα για κατανάλωση. Θα λαμβάνονται τα απαραίτητα μέτρα έτσι ώστε να αποφεύγεται η επιμόλυνση με οποιονδήποτε τρόπο από το περιβάλλον, τον εξοπλισμό, τους εργαζόμενους ή άλλα τρόφιμα.

Αν υπάρχει μηχανή παρασκευής πάγου, αυτή πρέπει να είναι εγκατεστημένη σε χώρο εντός της επιχείρησης που δε θα επιτρέπει την επιμόλυνση του πάγου. Τα εσωτερικά τοιχώματα αυτής που έρχονται σε επαφή με τον πάγο, να διατηρούνται καθαρά και σε καλή κατάσταση και να ακολουθείται πρόγραμμα υγειονομικής συντήρησης – καθαρισμού και απολύμανσης.

Οι λαβίδες ή σέσουλες που χρησιμοποιούνται για τη λήψη του πάγου θα είναι από κατάλληλο, ανθεκτικό υλικό και θα διατηρούνται καθαρές. Οι λαβίδες ή σέσουλες δεν επιτρέπεται να αποθηκεύονται σε επαφή με τον πάγο, αλλά εντός κλειστών περιεκτών.

Τα δοχεία αποθήκευσης και σερβιρίσματος του πάγου θα είναι ανθεκτικά, λαμβάνοντας υπόψη τον αυξημένο κίνδυνο θραύσης τυχόν γυάλινων σκευών.

7. ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗ – ΣΤΕΡΕΑ ΚΑΙ ΥΓΡΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ

i) ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗ

Όταν υπάρχει κεντρικό αποχετευτικό δίκτυο, η σύνδεση με αυτό είναι υποχρεωτική. Όταν δεν υπάρχει αποχετευτικό δίκτυο εφαρμόζονται οι διατάξεις του εκάστοτε ισχύοντος Πολεοδομικού Κανονισμού.

Το αποχετευτικό σύστημα της επιχείρησης κατασκευάζεται κατά τρόπο που να διασφαλίζει ότι δεν επιμολύνονται τα τρόφιμα, άμεσα ή έμμεσα. Αυτό προϋποθέτει ότι:

• Η ροή των λυμάτων γίνεται από τις περιοχές υψηλότερου προς τις περιοχές χαμηλότερου επιπέδου υγιεινής.

• Αποκλείονται περιπτώσεις αντεπιστροφής λυμάτων

• Οι αγωγοί αποχέτευσης και γενικά το σύστημα αποχέτευσης της μονάδας επαρκούν για τις ανάγκες μέγιστης λειτουργίας της επιχείρησης.

Όλο το σύστημα αποχέτευσης συντηρείται τακτικά ώστε να εξασφαλίζεται η καλή λειτουργία του.

ii) ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ

Οι επιχειρήσεις μαζικής εστίασης που παράγουν απόβλητα μαγειρικών λιπών οφείλουν:

Να διαχωρίζουν τα χρησιμοποιημένα μαγειρικά λίπη και έλαια πριν αυτά εισέλθουν στο δίκτυο αποχέτευσης και να τα συλλέγουν προς αξιοποίηση ή διάθεση σύμφωνα με τα οριζόμενα στην Εθνική και Κοινοτική Νομοθεσία όπως κάθε φορά ισχύουν.

Να εγκαθιστούν και να λειτουργούν κατάλληλους λιποσυλλέκτες, ώστε όσα λίπη και έλαια δεν είναι δυνατό να διαχωριστούν στην πηγή τους να παγιδεύονται σε αυτούς.

Να συνάπτουν συμβάσεις με εγκεκριμένες επιχειρήσεις αποκομιδής λιπών και ελαίων.

Να τηρούν στο αρχείο καθαρισμού (συμβάσεις, παραστατικά) και λοιπά στοιχεία που να τεκμαίρουν την εφαρμογή των παραπάνω απαιτήσεων.

Να εξασφαλίζουν υγιεινό τρόπο αποθήκευσης των διαχωρισθέντων λιπών και ελαίων, ώστε να μην επιβαρύνονται οι χώροι, ο εξοπλισμός και τα τρόφιμα.

Να εγκαθιστούν τη δεξαμενή του λιποσυλλέκτη σύμφωνα με τα ισχύοντα διεθνή τεχνικά πρότυπα.

iii) ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΑ

Να υπάρχουν επαρκείς για τις ανάγκες της επιχείρησης κάδοι απορριμμάτων, που θα διαθέτουν κάλυμμα με ποδοκίνητο ή αυτόματο (π.χ. φωτοκύτταρο) μηχανισμό ανοίγματος και οι οποίοι θα χρησιμοποιούνται μόνο για το σκοπό αυτό, αποκλειόμενης κάθε άλλης χρήσης.

Οι κάδοι απορριμμάτων θα είναι από υλικό ανθεκτικό και εύκολα καθοριζόμενο.

Οι κάδοι απορριμμάτων θα τοποθετούνται σε σημεία που δε θα επηρεάζουν την υγιεινή των τροφίμων.

Να εξασφαλίζεται η έγκαιρη απομάκρυνση των απορριμμάτων ώστε να μη συσσωρεύονται στους κάδους. Τα απορρίμματα θα απομακρύνονται στο τέλος λειτουργίας κάθε ημέρας.

Οι κάδοι απορριμμάτων να παραμένουν κλειστοί όταν δεν χρησιμοποιούνται.

Ο καθαρισμός των κάδων απορριμμάτων εντάσσεται στο πρόγραμμα καθαριότητας της επιχείρησης και περιλαμβάνει και απολύμανση.

8. ΦΩΤΙΣΜΟΣ

Οι επιχειρήσεις να εξασφαλίζουν επαρκή φυσικό ή και τεχνητό φωτισμό σε όλους τους χώρους όπου επεξεργάζονται και αποθηκεύονται τρόφιμα. Πρέπει να υπάρχει δυνατότητα επαρκούς φωτισμού και των υπόλοιπων χώρων (τραπεζαρία, αποχωρητήρια, χώρος πλύσης σκευών κ.λπ.).

Ο φωτισμός στους χώρους διαχείρισης και αποθήκευσης τροφίμων πρέπει να προσομοιάζει το φυσικό φως, ώστε να γίνονται ευκολότερα αντιληπτές τυχόν αλλοιώσεις ή ελαττώματα των τροφίμων.

Η ένταση του φωτισμού θα πρέπει να είναι τέτοια που να επιτρέπει την ευχερή εκτέλεση των εργασιών, αλλά να μην προκαλεί θάμβωση.

Οι συσκευές φωτισμού θα πρέπει να εξασφαλίζουν προστασία από ενδεχόμενη έκρηξη ή θραύση του λαμπτήρα. Είναι πιθανό, ανάλογα με την επιχείρηση, να απαιτούνται ειδικοί τύποι λαμπτήρων σε σημεία του χώρου παραγωγής με ιδιαίτερη υγρασία ή μέσα σε θαλάμους ψύξης και κατάψυξης.

Τα καλύμματα των λαμπτήρων πρέπει να μπορούν να αφαιρούνται προκειμένου να καθαρίζονται.

9. ΑΕΡΙΣΜΟΣ

Ο αέρας σε όλους τους χώρους της επιχείρησης πρέπει να μπορεί να ανανεώνεται επαρκώς, ώστε να επιτυγχάνεται η μη συμπύκνωση υδρατμών στους τοίχους, τις οροφές και τον εξοπλισμό. Επίσης οι χώροι των εγκαταστάσεων πρέπει να αερίζονται επαρκώς για την πρόληψη της αερογενούς μετάδοσης λοιμογόνων παραγόντων αλλά και για να δημιουργείται ευχάριστη ατμόσφαιρα για τους θαμώνες και τους εργαζόμενους.

Όταν ο επαρκής εξαερισμός δε μπορεί να επιτευχθεί με φυσικό τρόπο, τότε θα εγκαθίσταται κατάλληλη μηχανολογική εγκατάσταση.

Πρέπει να λαμβάνεται μέριμνα ώστε να μη δημιουργούνται ρεύματα αέρα που επηρεάζουν δυσμενώς τους χώρους της επιχείρησης π.χ. από την αίθουσα πελατών προς την κουζίνα κ.λπ.

Απαιτείται αυτόνομο σύστημα τεχνητού εξαερισμού στα αποχωρητήρια, όταν δεν υπάρχει δυνατότητα φυσικού εξαερισμού.

Σε όλες τις περιπτώσεις ο εξαερισμός γίνεται προς τον εξωτερικό χώρο.

Όταν απαιτείται θα λαμβάνονται μέτρα για την αποφυγή πρόκλησης οχλήσεων στους περιοίκους από οσμές.

10. ΑΠΑΓΩΓΗ ΚΑΠΝΩΝ- ΑΕΡΙΩΝ ΚΑΥΣΕΩΣ

Η απαγωγή των καπνών, της αιθάλης και των αερίων καύσεως της καύσιμης ύλης, καθώς και των αερίων και οσμών που παράγονται κατά την παρασκευή φαγητών, ψήσιμο κρέατος κ.λπ., θα γίνεται πλήρως με ειδικό απορροφητικό σύστημα, ώστε αυτά να μη διαχέονται στο περιβάλλον και να μην ενοχλούνται οι πελάτες, οι εργαζόμενοι και οι περίοικοι.

Η χοάνη του ανωτέρω απαγωγικού συστήματος θα βρίσκεται πάνω από την εστία πυρός και θα είναι επαρκών διαστάσεων, ώστε να καλύπτεται όλη η επιφάνεια της εστίας. Το απαγωγικό σύστημα θα πρέπει να συντηρείται και να καθαρίζεται ανελλιπώς ώστε να εξασφαλίζεται η ικανοποιητική λειτουργία του και να αποτρέπονται κίνδυνοι επιμόλυνσης των τροφίμων.

Η επιχείρηση πρέπει να διαθέτει αποδεικτικό συντήρησης και καθαρισμού και καλής λειτουργίας του απαγωγικού συστήματος στο φάκελο της.

Η απαγωγή των αερίων καύσεως της καύσιμης ύλης, του καπνού κ.λπ. θα γίνεται μέσω της κεντρικής καπνοδόχου του κτιρίου, άλλως, αν αυτό δεν είναι δυνατό, θα τοποθετούνται εξωτερικοί απαγωγοί σωλήνες, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα από την ισχύουσα πολεοδομική νομοθεσία, οι οποίοι θα φθάνουν πάνω από την στέγη του κτιρίου, στο οποίο στεγάζεται το κατάστημα ή εργαστήριο, και σε ύψος κατάλληλα ψηλότερο από αυτήν ή, αν υπάρχει ψηλότερο γειτονικό κτίριο, υψηλότερα από τη στέγη του γειτονικού τούτου κτιρίου, ώστε να μην ενοχλούνται οι περίοικοι γενικά.

Στις περιπτώσεις που παρά τα ανωτέρω δημιουργούνται οχλήσεις στους περίοικους η επιχείρηση θα πρέπει να λαμβάνει όλα τα προβλεπόμενα τεχνικά μέτρα (φίλτρα, κ.λπ.) ώστε να διασφαλίζεται η αποφυγή οχλήσεων στους περίοικους.

Στις επιχειρήσεις στις οποίες χρησιμοποιούνται ηλεκτρικές εστίες ή ηλεκτρικοί κλίβανοι, ή ως καύσιμη ύλη χρησιμοποιείται υγραέριο ή φυσικό αέριο αντί του ανωτέρω απαγωγικού συστήματος μπορεί να επιτραπεί η εγκατάσταση ειδικού συστήματος (π.χ. φίλτρων ενεργού άνθρακα ή άλλου υλικού) κατάλληλου για την εξουδετέρωση των αερίων οσμών κ.λπ. και το οποίο θα πρέπει να συντηρείται ανελλιπώς ώστε να εξασφαλίζεται η κανονική λειτουργία του και το επιθυμητό αποτέλεσμα της όλης εγκατάστασης, δηλαδή η μη δημιουργία οχλήσεων.

Το είδος των φίλτρων και του όλου εν γένει συστήματος θα πρέπει να έχει σχεδιαστεί και μελετηθεί από υπεύθυνο μηχανικό και θα πρέπει να συντηρείται τακτικά, ώστε να εξασφαλίζεται η ικανοποιητική λειτουργία και να αποτρέπονται κίνδυνοι επιμόλυνσης των τροφίμων.

Να τηρούνται σχετικά αρχεία συντήρησης και καθαρισμού του συστήματος.

Από τα ανωτέρω εξαιρούνται συστήματα έψησης νέων τεχνολογιών που από τις προδιαγραφές τους δεν απαιτούν απαγωγικό σύστημα σύμφωνα με σχετική βεβαίωση του κατασκευαστή ή αρμόδιου μηχανικού.

11. ΑΠΟΧΩΡΗΤΗΡΙΑ

Σε κάθε επιχείρηση υγειονομικού ενδιαφέροντος πρέπει να υπάρχει ανάλογος αριθμός αποχωρητήριων για την εξυπηρέτηση του προσωπικού και των πελατών της.

Τα αποχωρητήρια και οι προθάλαμοι (επιτρέπεται κοινός προθάλαμος) πρέπει να διαθέτουν υδραυλική εγκατάσταση, συνδεδεμένη με κατάλληλο αποχετευτικό σύστημα.

Θα υπάρχει επαρκής αριθμός νιπτήρων με υγειονομικά αποδεκτό μηχανισμό, οι οποίοι θα είναι εγκατεστημένοι στους προθαλάμους των αποχωρητηρίων και εφοδιασμένοι με τα απαραίτητα για το πλύσιμο και το στέγνωμα των χεριών καθώς και κατάλληλοι κάδοι απορριμμάτων.

Σε μικρές επιχειρήσεις που δεν εξυπηρετούν καθήμενους πελάτες δύναται η λειτουργία αποχωρητηρίου χωρίς προθάλαμο με την προϋπόθεση ο νιπτήρας για το πλύσιμο των χεριών να βρίσκεται εντός του αποχωρητηρίου.

Στα αποχωρητήρια να υπάρχουν κατάλληλοι κάδοι απορριμμάτων με ποδοκίνητο μηχανισμό καθώς και άγκιστρο για τοποθέτηση προσωπικών αντικειμένων.

Η κατασκευή των χώρων των αποχωρητηρίων και των προθαλάμων τους πρέπει να είναι σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, οι χώροι αυτοί να διατηρούνται σε καλή κατάσταση, να είναι καθαροί, απαλλαγμένοι από μύγες και άλλα βλαβερά έντομα και οι τοίχοι τους να είναι υπενδεδυμένοι με λεία και αδιαπότιστα υλικά.

Τα παράθυρα να καλύπτονται μόνιμα με κατάλληλο προστατευτικό πλέγμα για να εμποδίζεται η είσοδος εντόμων υγειονομικής σημασίας.

Ο καθαρισμός και η απολύμανση των αποχωρητηρίων και των προθαλάμων τους να γίνεται με ευθύνη του καταστηματάρχη ή του νόμιμου εκπροσώπου του.

Όλοι οι χώροι των αποχωρητηρίων και των προθαλάμων τους να φωτίζονται και να αερίζονται επαρκώς, είτε φυσικά είτε τεχνητά. Για τον τεχνητό αερισμό θα τοποθετείται υποχρεωτικά κατάλληλη εγκατάσταση αερισμού (σωλήνας απαγωγής επαρκούς διαμέτρου με εξαεριστήρα).

Από την υποχρέωση να διαθέτουν αποχωρητήρια απαλλάσσονται:

α. Οι μικρές επιχειρήσεις, που λειτουργούν σε μέγαρα, απασχολούν μέχρι τρία άτομα προσωπικό και εξυπηρετούν το προσωπικό των γραφείων και καταστημάτων, που στεγάζονται σ’ αυτά, εφόσον δεν διαθέτουν τραπέζια και καθίσματα για την παραμονή των πελατών και υπάρχει δυνατότητα εξυπηρετήσεως του προσωπικού τους σε αποχωρητήρια του μεγάρου.

β. Οι επιχειρήσεις δημοτικών ή κοινοτικών Αγορών ή εμπορικών κέντρων, το προσωπικό και οι πελάτες των οποίων μπορούν να εξυπηρετούνται στα κοινόχρηστα αποχωρητήρια, εφόσον το δικαίωμα χρήσης των αποχωρητηρίων προκύπτει από σύμβαση ή τον κανονισμό του κτιρίου.

γ. Οι επιχειρήσεις που εξυπηρετούν καθήμενους πελάτες, όσον αφορά στην ύπαρξη αποχωρητηρίου προσωπικού, αν απασχολούνται σ’ αυτές λιγότερα από 5 (πέντε) άτομα (ανά βάρδια) το προσωπικό θα μπορεί να χρησιμοποιεί τα αποχωρητήρια των πελατών.

δ. Επιχειρήσεις ενταγμένες σε συγκροτήματα (εμπορικά κέντρα, συγκροτήματα ομοειδών δραστηριοτήτων ή άλλες μορφές πολλαπλής εγκατάστασης) που παρέχουν γενικές διευκολύνσεις και βοηθητικούς χώρους (αποχωρητήρια κ.λπ.), εφόσον υπάρχει σχετική σύμφωνη γνώμη από τον εκπροσωπούντα το συγκρότημα, και οι χώροι αυτοί επαρκούν για το εξυπηρετούμενο κοινό και προσωπικό. Δεν απαιτείται σύμφωνη γνώμη εφόσον το δικαίωμα χρήσης των αποχωρητηρίων κ.λπ. προκύπτει από σύμβαση ή κανονισμό του κτιρίου.

ε. Οι επιχειρήσεις αρκετά περιορισμένης έκτασης χωρίς καθήμενους πελάτες με την προϋπόθεση ότι το προσωπικό τους θα εξυπηρετείται σε υπάρχον εντός του ιδίου κτιρίου ή σε μικρή απόσταση από αυτό αποχωρητήριο, ιδιωτικό ή κοινόχρηστο, για το οποίο ο επιχειρηματίας έχει δικαίωμα χρήσης. Γενικά, όλοι οι χώροι των αποχωρητηρίων και των προθαλάμων τους να είναι επαρκών διαστάσεων ώστε να εξασφαλίζονται οι όροι υγιεινής και να είναι κατασκευασμένοι σύμφωνα με τις ισχύουσες Διατάξεις της πολεοδομικής και Πυροσβεστικής υπηρεσίας.

Σε ιδιαίτερες περιπτώσεις, όταν δεν είναι τεχνικά δυνατή η κατασκευή αποχωρητηρίων μέσα στην επιχείρηση επιτρέπεται η κατασκευή αυτών εκτός της επιχείρησης σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία. Τα αποχωρητήρια αυτά θα αποτυπώνονται στο σχεδιάγραμμα κάτοψης της επιχείρησης και η λειτουργία τους θα αφορά αποκλειστικά την συγκεκριμένη επιχείρηση.

Οι επιχειρήσεις τροφίμων και ποτών που εξυπηρετούν καθήμενους πελάτες πρέπει να διαθέτουν και αποχωρητήρια για ΑΜΕΑ σύμφωνα με την ισχύουσα Πολεοδομική Νομοθεσία όπου αυτό προβλέπεται, τα οποία δύναται να συνυπολογίζονται στον συνολικό αριθμό χώρων υγιεινής που επιβάλλονται ανά χρήση. Ο αριθμός αποχωρητηρίων καθορίζεται ανάλογα με τον αριθμό των καθήμενων πελατών, που είναι δυνατόν να εξυπηρετηθούν στην επιχείρηση (δυναμικότητα) ή των απασχολουμένων στην επιχείρηση, σύμφωνα με τον σχετικό πίνακα:

Αριθμός εξυπηρετουμένων ατόμων     Απαραίτητος αριθμός αποxωρητηρίων

Μέχρι 40  →   Ένα αποχωρητήριο (ανδρών και γυναικών)

Από    41 – 120   →   Δύο αποχωρητήρια (1 ανδρών και 1 γυναικών)

Από   121 – 250   →   Τέσσερα αποχωρητήρια (2 ανδρών και 2 γυναικών)
251 – 500  →   Έξι αποχωρητήρια (3 ανδρών και 3 γυναικών)

Από 501 και πάνω εξυπηρετούμενα άτομα, για κάθε μια επί πλέον 500/άδα ατόμων, ή μέρος αυτής, δύο αποχωρητήρια επί πλέον των απαιτουμένων για τα 500 άτομα. Ως μέρος της 500/άδας ατόμων θα θεωρείται ο αριθμός ατόμων μεταξύ 100 και 500.

Αν τα αποχωρητήρια ανδρών υπερβαίνουν τα δύο, η Υγειονομική Υπηρεσία μπορεί, κατά την κρίση της, να επιτρέψει την αντικατάσταση κατά το ένα τρίτο αυτών με ουρητήρια υγιεινού τύπου.

Τα αποχωρητήρια του προσωπικού θα είναι ανάλογα με τον αριθμό των εργαζομένων ατόμων κατά βάρδια.

Μέχρι 15 άτομα:   1 αποχωρητήριο

Από 16 – 40 άτομα:    2 αποχωρητήρια

Από 41 – 70 άτομα:    3 αποχωρητήρια

Από 71 -100 άτομα:    4 αποχωρητήρια

Πάνω από 100 άτομα και για κάθε επιπλέον 50άδα, ένα αποχωρητήριο πέραν των προβλεπόμενων για τα 100 άτομα.

Η κατά φύλο κατανομή του αριθμού των αποχωρητηρίων θα γίνεται ανάλογα με τον αριθμό των συνήθως απασχολουμένων στην επιχείρηση.

Οι ανωτέρω αριθμοί επιδέχονται αυξομείωση κατά προσέγγιση έως 5%.

12. ΑΠΟΔΥΤΗΡΙΑ

Σε όλες τις επιχειρήσεις που απαιτείται ενδυμασία εργασίας και απασχολούν έως- έξι -άτομα προσωπικό κατά βάρδια απαιτείται η ύπαρξη ενός ερμαρίου για κάθε εργαζόμενο για τη φύλαξη της στολής εργασίας και των προσωπικών του ειδών. Τα ερμάρια δεν θα έχουν άμεση επαφή με τους χώρους των τροφίμων. Στις επιχειρήσεις που απασχολούν επτά και άνω άτομα προσωπικό κατά βάρδια απαιτείται η ύπαρξη χώρου αποδυτηρίων, εντός του οποίου θα υπάρχουν ερμάρια (ένα ανά εργαζόμενο) και ο οποίος θα πρέπει να είναι διαφορετικός για κάθε φύλο. Οι επιχειρήσεις της κατηγορίας Ι υποχρεούνται να έχουν ιδιαίτερο χώρο αποδυτηρίων ανεξαρτήτως αριθμού εργαζομένων. Εξαιρούνται οι επιχειρήσεις ενταγμένες σε συγκροτήματα (εμπορικά κέντρα, συγκροτήματα ομοειδών δραστηριοτήτων ή άλλες μορφές πολλαπλής εγκατάστασης) που παρέχουν γενικές διευκολύνσεις και βοηθητικούς χώρους (αποδυτήρια κ.λπ.), εφόσον υπάρχει σχετική σύμφωνη γνώμη από τον εκπροσωπούντα το συγκρότημα, και οι χώροι αυτοί επαρκούν για το εξυπηρετούμενο κοινό και προσωπικό.

13. ΧΗΜΙΚΑ-ΒΙΟΛΟΓΙΚΑ ΑΠΟΧΩΡΗΤΗΡΙΑ

Είναι δυνατή η χρήση χημικών-βιολογικών αποχωρητήριων σε προσωρινές εγκαταστάσεις, σε λαϊκές αγορές, σε παραθαλάσσιους χώρους, σε αρχαιολογικούς χώρους, σε αγροτικές περιοχές, σε υπαίθριους παιδότοπους, σε υπαίθριους χώρους εκδηλώσεων και γενικά σε χώρους όπου από την πολεοδομική ή άλλη νομοθεσία δεν επιτρέπεται η κατασκευή αποχωρητηρίων υπό τις ακόλουθες προϋποθέσεις:

Η τοποθέτηση των χημικών-βιολογικών αποχωρητήριων πρέπει να διασφαλίζει την προστασία της Δημόσιας Υγείας, η διάθεση των λυμάτων τους να γίνεται σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία και να καθαρίζονται σε καθημερινή βάση.

Τα ανωτέρω αποχωρητήρια στο αρχείο καθαριότητας να διαθέτουν βεβαίωση πιστοποίησης της εταιρείας κατασκευής καθώς και βεβαίωση του τρόπου μεταφοράς και διάθεσης των λυμάτων σε αδειοδοτημένη εγκατάσταση επεξεργασίας λυμάτων.

Θα ορίζεται υπεύθυνος καθαριότητας.

Σε περίπτωση ενοικιαζόμενων αποχωρητηρίων να υποβάλλεται και η σύμβαση ενοικίασής τους.

14. ΣΚΥΛΟΙ ΒΟΗΘΕΙΑΣ – ΣΚΥΛΟΙ ΟΔΗΓΟΙ

α) Επιτρέπεται η είσοδος σκύλων βοηθείας, που συνοδεύουν- άτομα με προβλήματα όρασης ή άτομα με αναπηρία, δηλαδή εκπαιδευμένων και εκπαιδευόμενων σκύλων οδηγών ατόμων με προβλήματα όρασης και σκύλων βοηθείας ατόμων με αναπηρίες, που συνοδεύονται από τους εκπαιδευτές τους ή τον ανάδοχό τους σε αίθουσες πελατών των επιχειρήσεων υγειονομικού ενδιαφέροντος που λειτουργούν αυτόνομα ή εντάσσονται σε άλλες ιδιωτικές εγκαταστάσεις ή υπηρεσίες (εδ. β, γ, δ, παρ. 7, άρθρου 16, ν. 3868 (ΦΕΚ 129/τ.Α΄/3-8-2010).
Επίσης την ίδια δυνατότητα πρόσβασης σε ανάλογες εγκαταστάσεις επιχειρήσεων και υπηρεσιών έχουν και οι σκύλοι που βρίσκονται σε διαδικασία ή πρόγραμμα εκπαίδευσης, ως σκύλοι βοηθείας σκύλοι ατόμων με προβλήματα όρασης ή σκύλοι βοηθοί ατόμων με αναπηρίες (αρ. 32, ν. 4238 (ΦΕΚ 38/τ.Α΄/17-2-2014).

β) Τα άτομα που χρησιμοποιούν ή εκπαιδεύουν το σκύλο βοηθείας που τους συνοδεύει, θα πρέπει να λαμβάνουν κάθε μέτρο αποφυγής όχλησης των πελατών από το ζώο και να φέρουν μαζί τους τα πιστοποιητικά που πιστοποιούν την υγεία του ζώου, ότι βρίσκεται σε διαδικασία ή πρόγραμμα εκπαίδευσης, την επάρκεια εκπαίδευσης του καθώς και το δικαίωμα χρήσης/συνοδείας αυτού (π.χ. βιβλιάριο υγείας του σκύλου, τσιπ, κάρτα ή βεβαίωση από φορέα ότι ο σκύλος είναι υπό εκπαίδευση ή έχει εκπαίδευση και ταυτότητα χρήστη του ζώου, κ.λπ.)